Ludzie

Pilzno od wieków wydawało i wydaje nadal wybitnych ludzi. Szczególnie zasłużyło się w rozwoju kultury renesansowej w Polsce. Z tego miasteczka wyszło wielu utalentowanych uczonych, pisarzy, retorów, profesorów i rektorów Akademii Krakowskiej, lekarzy, księży, prawników, adwokatów.

Lista ich jest bardzo długa. Prezentujemy tych najwybitniejszych z różnych dziedzin. Dla wielu z nich społeczeństwo Pilzna ufundowało epitafia znajdujące się w kościele parafialnym, wiele ulic otrzymało ich nazwy. Każdy z nich pozostawił ogromny dorobek naukowy. Prezentacja zaś ujęta jest chronologią czasową ich życia.


Szymon Marycjusz

Wybitny pilźnian XVI w. Żył w latach 1515-1574. Studiował we Włoszech. Trudne warunki materialne podczas studiów zmusiły go do podjęcia pracy zarobkowej jako nauczyciel. Działalność nauczycielską charakteryzowało przywiązanie do rzetelności i umiejętności zawodowej, profesjonalności i specjalizacji. Pracując na Wydziale Sztuk związał się z reformatorskim ruchem przełamania sztywnego programu nauczania. Zmierzał do naukowej odnowy uczelni. Był zwolennikiem wiązania kształcenia z potrzebami i aspiracjami społeczeństwa. Byt i pomyślność organizmów państwowych zależy od mądrości, wiedzy i wykształcenia – mówi Marycjusz, autor „ O szkołach” Humanista z Pilzna to zwolennik uznający za podstawę prawdziwej wartości człowieka własnych jego zasług, zdobywanych na drodze pracy, dzielności i wykształcenia. Kreśląc wizję szkoły wiele miejsca poświęcił kwalifikacjom nauczycieli akademickich. Książka Marycjusza „ O szkołach czyli akademiach” zajmuje zaszczytne miejsce w dziejach polskiej myśli pedagogicznej. Pierwszy Polak, profesor języka greckiego.


Marcin Glicjusz

Żył w latach 1528-1591. Mając 16 lat rozpoczął studia na Uniwersytecie Jagiellońskim. Po uzyskaniu stopnia magistra sztuk wyzwolonych, szybko piął się po szczeblach kariery profesorskiej. Był członkiem Kolegium Mniejszego, a potem Większego. W 1560 r. otrzymał kanonię przy kościele św. Anny, po czym przyjął święcenia kapłańskie. Podjął studia teologiczne i uzyskał doktorat teologii. Uzyskał sławę jako kaznodzieja w kościele św. Anny, w kolegiacie Wszystkich Świętych i w katedrze na Wawelu. Jako zarządca majątku uniwersyteckiego przyczynił się do rozwoju tej książnicy. Jako delegat Uniwersytetu do króla Zygmunta Augusta wpłynął na redakcję deklaracji królewskiej zatwierdzającej przywileje uniwersytetu. W 1573 r. wybrany został rektorem uniwersytetu i funkcję tę pełnił aż szesnastokrotnie. Był dobrym logikiem, ciętym dysputatorem, doskonałym fizykiem, metafizykiem, matematykiem,. Pozostawił w rękopiśmie zbiór kazań, kronikę Uniwersytetu Krakowskiego i miasta Krakowa z lat 1556-1591. Był nauczycielem ks. Piotra Skargi.


Sebastian Petrycy 

Żył w latach 1554-1626. Stawia się go wśród wielkich twórców Odrodzenia. Spuścizna pisarska Petrycego obejmuje kilka traktatów medycznych, niewielki zbiórek przekładów Horacego, przekład na język polski dzieł Arystotelesa z zakresu tzw. filozofii praktycznej tj. etyki, ekonomii i polityki. W karierze uniwersyteckiej awansował najpierw na stanowisko docenta, następnie wszedł do Kolegium Mniejszego na katedrę poetyki, kolejno na stanowisko profesora retoryki, po studiach we Włoszech wrócił na wydział sztuk wyzwolonych podejmując równocześnie próby inkorporacji na Wydział Lekarski Uniwersytetu. Był człowiekiem wszechstronnym. Łączył wiedzę książkową z doświadczeniami i mądrością życiową. Jako nauczyciel przeszedł wszystkie szczeble i stopnie szkół ówczesnych. Miał głębokie przeświadczenie o znaczeniu i wartości wychowania, o ścisłym związku między wychowaniem a bytem i rozwojem państwa. „Życie dobre, to życie mądre, rozumne, cnotliwe.” Był zwolennikiem silnej władzy centralnej, w sposób właściwie organizującej życie w kraju, a przede wszystkim system oświaty i wychowania publicznego.


Andrzej Józefczyk 

Urodził się 21.11.1816 r. w Pilźnie. Po ukończeniu szkoły powszechnej w Pilźnie i gimnazjum w Tarnowie zapisał się na Uniwersytet Lwowski. Za działalność patriotyczną w grupach konspiracyjnych został aresztowany. Po odbyciu kary był wychowawcą w domu Stojałowskiego w Dąbrowie Tarnowskiej. W czasie rzezi galicyjskiej został ujęty, ale uratowany przez znajomego chłopa, niemniej spotkała go kara więzienia w kazamatach w Spielbergu. Po wyjściu z więzienia założył pensjonat najpierw w Rzeszowie, potem w Tarnowie i Krakowie. Był redaktorem artykułów w czasopiśmie „Szkoła”, prezesem Oddziału Krakowskiego Towarzystwa Pedagogicznego dyrektorem seminarium pedagogicznego. Wydawał wiele prac z zakresu pedagogiki. Zmarł 21.09.1878 r. w Krakowie. Dla uczczenia jego pamięci Towarzystwo Pedagogiczne umieściło tablicę w kościele oo. Franciszkanów. Podobnie też Pilzno ufundowało tablicę w kościele parafialnym.


ks. Karol Szczeklik 

Urodził się 26.09.1864 r. w Pilźnie. Po ukończeniu Gimnazjum w Tarnowie wstąpił do Seminarium Duchownego w Tarnowie. Pracę kapłańską rozpoczął w Łękach Górnych, ale wkrótce wyjechał do Wiednia na studia, skąd wrócił z doktoratem. Podjął pracę w Seminarium Duchownym w Tarnowie. W podróży po Europie zwiedził Włochy, Francję i Szwajcarię. Po powrocie założył Kółko Teologiczne dla księży. Napisał podręcznik „Etyka Katolicka”, broszurę „Znaczenie pracy w świetle wiary”, „Etyka niezależna i nowoczesny ruch etyczny”, „O celu człowieka i dobru moralnemu”. Przedwczesna śmierć 29.09.1908 r. uniemożliwiła mu objęcia katedry teologii moralnej na Uniwersytecie Jagiellońskim. Napisana przez niego praca „Pilzno i Pilźnianie”, a wydana po jego śmierci stanowi źródło materiałów historycznych o Pilźnie. W pracy społecznej wysunął walkę z alkoholizmem, opiekę nad dziećmi (propozycja założenia ochronki), założył Towarzystwo „Jutrzenka”, wysunął projekt uczczenia Sebastiana Petrycego tablicą pamiątkową w kościele parafialnym.


dr Jan Mydlarski 

Do grona uczonych pilźnian wpisał się dr Jan Mydlarski. Żył w latach 1882-1956. Ukończył Szkołę Ludową w Pilźnie, Gimnazjum we Lwowie i podjął studia zoologiczne na Uniwersytecie Lwowskim, z których zrezygnował na rzecz studiów antropologicznych. W latach 1918-1921 służył w wojsku . Utrzymując kontakt z uniwersytetem w 1922 r. uzyskuje doktorat. W 1921 r. pełni funkcję kierownika referatu antropologicznego w Wydziale Indywidualizacji Żołnierza Ministerstwa Spraw Wojskowych. Potem był wykładowcą antropologii w Wyższej Szkole Intendentury w Warszawie. Uzupełnia studia w Rzymie, Neapolu i Wiedniu uzyskując habilitację, po czym rozpoczął wykłady na Wydziale Matematyczno-Przyrodniczym Uniwersytetu Warszawskiego, a od 1934 r. na Wydziale Lekarskim. Podczas okupacji ukrywa się w Warszawie, a następnie w Nadleśnictwie Lasów Państwowych w Dębicy. Bierze udział w tajnym nauczaniu. W 1945 r. bierze udział w organizowaniu Uniwersytetu Marii Curie Skłodowskiej. Zostaje mianowany profesorem zwyczajnym katedry antropologii, a w latach 1946-1948 pełni funkcję dziekana Wydziału Matematyczno-Przyrodniczego. Zmarł w 1956 r. we Wrocławiu. 


Edward Szczeklik 

Prof.. dr Edward Szczeklik urodził się w 1898 r. w Pilźnie. Po ukończeniu szkoły podstawowej i gimnazjum wstąpił na Wydział Medycyny Uniwersytetu Jagiellońskiego. Wiedzę swoją pogłębiał w Paryżu. Długi czas pracował jako ordynator oddziału wewnętrznego Szpitala św. Łazarza w Krakowie. Po II wojnie światowej został kierownikiem Kliniki chorób Wewnętrznych we Wrocławiu. Z ośrodka tego wyszło wielu wybitnych lekarzy naukowców. Jego dorobek naukowy to prace z zakresu kardiologii. W pracy zawodowej kierował się wysokim humanitaryzmem. Działał w organizacjach naukowych; Polskie Towarzystwo Medycyny  Wewnętrznej.Za zasługi otrzymał odznaczenia: Krzyż Kawalerski  Orderu Odrodzenia Polski, Medal komisji Edukacji Narodowej, Złoty Medal im. dr Oczki. Był wielkim miłośnikiem w Pilźnie. Zmarł 01 czerwca 1985r. w Krakowie. Spoczywa w grobowcu na cmentarzu w Pilźnie Stary szpital w Tarnowie nosi jego imię.